Operacyjne leczenie jaskry: przygotowanie, przebieg zabiegu, rekonwalescencja

Gdy inne metody leczenia jaskry zawodzą, a ciśnienie wewnątrzgałkowe wciąż pozostaje zbyt wysokie, rozwiązaniem może być zabieg chirurgiczny. Operacja na jaskrę to skuteczna forma terapii pozwalająca zahamować postęp choroby i chronić wzrok. W tym artykule wyjaśniamy, czym charakteryzuje się ten zabieg, jak się do niego przygotować, jak przebiega oraz jak wygląda proces rekonwalescencji.

Czym jest jaskra?

Jaskra to przewlekła choroba oczu, w której dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego – najczęściej na skutek zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Uszkodzenia te są nieodwracalne i prowadzą do stopniowej utraty pola widzenia, a w zaawansowanym stadium – nawet do całkowitej ślepoty.

Z uwagi na to, że choroba długo może przebiegać bezobjawowo, wielu pacjentów trafia do lekarza dopiero w momencie zaawansowanych zmian.

Jakie są przyczyny choroby?

Najczęstszą przyczyną jaskry jest zaburzony odpływ cieczy wodnistej z oka, co skutkuje podwyższeniem ciśnienia wewnątrzgałkowego. Do czynników ryzyka zalicza się:

• predyspozycje genetyczne (jaskra w rodzinie),
• wiek powyżej 40 lat,
• krótkowzroczność lub nadwzroczność,
• cukrzycę, nadciśnienie i miażdżycę,
• długotrwałe stosowanie sterydów (np. wziewnych lub w kroplach do oczu).

Profilaktyczne badania okulistyczne pozwalają wykryć chorobę na wczesnym etapie i wdrożyć leczenie zanim dojdzie do poważnych uszkodzeń.

Jakie są pierwsze objawy choroby?

Wczesne stadium jaskry często przebiega bezobjawowo. Jednak w miarę postępu choroby mogą pojawić się:

• trudności z widzeniem w ciemności,
• zwężenie pola widzenia,
• bóle oczu i głowy,
• zamglenie widzenia,
• tęczowe kręgi wokół źródeł światła.

W przypadku ostrej postaci jaskry zamkniętego kąta przesączania objawy są nagłe i bardzo bolesne – to stan wymagający natychmiastowej interwencji.

Jakie są dostępne metody leczenia jaskry?

Leczenie jaskry polega na obniżeniu ciśnienia wewnątrzgałkowego – niezależnie od jego wartości początkowej. Najczęściej stosuje się:

• krople do oczu obniżające ciśnienie,
• leki doustne (w wybranych przypadkach),
• zabiegi laserowe (np. trabekuloplastyka),
• operacje chirurgiczne – gdy inne metody nie są skuteczne.

Leczenie jest długotrwałe, a choroba przewlekła – dlatego kluczowe są regularne kontrole okulistyczne.

Czym charakteryzuje się operacyjne leczenie jaskry?

Operacja na jaskrę to zabieg chirurgiczny mający na celu stworzenie nowego kanału odpływu cieczy wodnistej z oka lub poprawę już istniejącego. Główne typy zabiegów to:

• trabekulektomia – najczęściej stosowana klasyczna metoda operacyjna,
• implantacja drenu (np. Ex-Press) – metoda nowocześniejsza i bardziej kontrolowana,
• goniotomia lub trabekulotomia – stosowane głównie u dzieci i młodzieży.

Operacje są przeprowadzane zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym i trwają około 30–60 minut.

Jak się do niej przygotować?

Przygotowanie do zabiegu obejmuje konsultacje okulistyczne, badania ogólne oraz analizę dotychczasowego leczenia. Pacjent powinien:

• poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach,
• wykonać badania krwi i EKG (jeśli wymagane),
• przyjść na czczo w dniu operacji (zgodnie z zaleceniami),
• przynieść wyniki wcześniejszych badań okulistycznych (OCT, pola widzenia itp.).

Lekarz może zadecydować o odstawieniu niektórych leków przed zabiegiem, np. rozrzedzających krew.

Jak przebiega zabieg?

Zabieg przeprowadza się w warunkach sali operacyjnej, w znieczuleniu miejscowym lub – rzadziej – ogólnym. Lekarz wykonuje niewielkie nacięcie w twardówce i tworzy sztuczny kanał odpływu cieczy wodnistej z komory przedniej oka pod spojówkę. W niektórych przypadkach wprowadza się specjalny mikroimplant.

Po operacji zakładany jest opatrunek, a pacjent przez kilka godzin pozostaje pod obserwacją medyczną.

Jak wygląda i ile trwa rekonwalescencja po zabiegu?

Okres rekonwalescencji po operacji na jaskrę trwa zazwyczaj kilka tygodni. W tym czasie pacjent powinien:

• unikać wysiłku fizycznego i pochylania się,
• stosować krople zgodnie z zaleceniami lekarza,
• zgłaszać się na regularne kontrole,
• chronić oko przed urazami i zabrudzeniami,
• nie korzystać z basenu, sauny ani gorących kąpieli.

Pierwsze efekty w postaci obniżonego ciśnienia wewnątrzgałkowego są widoczne już po kilku dniach.

Kiedy widać pierwsze efekty?

Efekty operacji są zazwyczaj widoczne od razu – ciśnienie spada, a jego kontrola wymaga mniejszej liczby leków lub ich całkowitej eliminacji. U większości pacjentów:

• poprawia się stabilność ciśnienia wewnątrz oka,
• zatrzymuje się postęp uszkodzeń nerwu wzrokowego,
• możliwe jest zmniejszenie częstotliwości wizyt u lekarza.

Ostateczne efekty ocenia się zazwyczaj po około 4–6 tygodniach od zabiegu.

Gdzie można przejść taką operację i ile to kosztuje?

Operacja na jaskrę dostępna jest zarówno w placówkach publicznych w ramach NFZ, jak i w prywatnych klinikach okulistycznych. W przypadku leczenia komercyjnego koszty są zróżnicowane:

• klasyczna trabekulektomia – od 3000 do 5000 zł,
• wszczepienie implantu – od 5000 do 8000 zł,
• zabiegi łączone (np. z zaćmą) – wycena indywidualna.

Cena może obejmować opiekę pooperacyjną i kontrolne wizyty – warto upewnić się przed podpisaniem umowy.

Podsumowanie

Operacja na jaskrę to skuteczna metoda leczenia zaawansowanej choroby, która pozwala na kontrolowanie ciśnienia wewnątrzgałkowego i ochronę wzroku przed dalszym uszkodzeniem. Dzięki nowoczesnym technikom chirurgicznym i precyzyjnej opiece pooperacyjnej zabieg jest bezpieczny i przynosi długotrwałe efekty. Jeśli rozważasz operację na jaskrę, warto porozmawiać ze specjalistą i dokładnie poznać wszystkie możliwości leczenia.