Rozrywka we Wrocławiu

Muzyka we Wrocławiu i w Twoim sercu

16 października 2015 at 11:59 By

Szkoła muzyczna

Poniżej przedstawiamy Wam fragment wiedzy, którą możecie posiąść regularnie uczęszczając na lekcje muzyki w szkole muzycznej.

Podobnie jak myśli nasze przekazujemy za pomocą słów, układających się z kolei w zdania, a te następnie w większe całości, tak myśli muzyczne wyrażamy za pomocą dźwięków, które łączą się w pewne grupy, w coraz to większe elementy, tworząc w końcu całe utwory muzyczne.Podczas gdy wynalezienie alfabetu i znaków pisarskich służących do utrwalania myśli sięga bardzo odległych czasów, to wynalezienie zapisu dźwiękowego datuj e się znacznie później . W starożytnej Grecji notowano wysokość dźwięku za pomocą odpowiednio ułożonych liter alfabetu. We wczesnym średniowieczu umieszczano nad tekstem bez linii znaki zwane neumami, stąd pismo to nazywamy pismem neuma
tycznym. Neumy nie określały początkowo dokładnie ani wysokości dźwięku, ani wartości rytmicznej . Z czasem (VII —I X w.) wprowadzono jedną linię (żółtego koloru), określającą zapisywany na niej dźwięk c 1, a potem drugą (czerwoną), określającą dźwięk / (małe), aż wreszcie ustaliły się cztery linie (XI w.), na których pisano neumy. Czterech linii z udoskonalonym pismem neumatycznym używa się jeszcze dziś w śpiewie liturgicznym (gregoriańskim) kościoła katolickiego.

Nauka gry na instrumentach

Stąd już prosta, choć długa jeszcze droga do naszego pisma nutowego. Dzisiejsza jego foima ustaliła się po długiej ewolucj i dopiero w XVII I wieku. Pismo to doskonali się nadal w związku z wzrastającymi stale możliwościami technicznymi instrumentów muzycznych i nowymi środkami wyrazu artystycznego. Dzieje notacj i muzycznej poznamy dokładniej na lekcjach historii muzyki. Zbiór dźwięków, jakimi posługujemy się w praktyce muzycznej , nazywamy materiałem dźwiękowym. Jeżeli przyjrzymy się klawiaturze fortepianu (która obejmuje znaczną część tego materiału dźwiękowego), to zobaczymy, że składa się ona z pewnych stale powtarzających się ugrupowań klawiszy. Takim ugrupowaniem jest siedem białych i mieszczących się pomiędzy nimi pięć czarnych klawiszy, zawartych w obrębie tzw. o k t a w y ; oktawa jest podstawową jednostką materiału dźwiękowego. Dźwięki odległe od siebie o oktawę są bardzo podobne i mówimy o nich — pomimo ich różnych wysokości — że posiadaj ą tę samą jakość brzmieniową. Oktawa podzielona jest na dwanaście równych części. Każdy trzynasty dźwięk (licząc kolejno w górę białe i czarne klawisze) jest powtórzeniem pierwszego, leżącego od niego o oktawę wyżej . Wszystkie dźwięki odległe od siebie o oktawę noszą te same nazwy. W dalszym ciągu zajmiemy się na razie tylko białymi klawiszami. Istniej e
siedem odrębnych nazw dla białych klawiszy, gdyż każdy ósmy klawisz jest powtórzeniem pierwszego o oktawę wyżej , a nosi taką samą jak on nazwę,

Oto one:
nazwy literowe —c-d-e-f-g-a-h
nazwy sylabowe — do-re-mi-fa-sol-la-si.

Nazwy literowe znane były już we wczesnym średniowieczu, natomiast nazwy sylabowe ustalił mnich Guido z Arezzo (XI w.), biorąc pierwsze sylaby tekstu z hymnu do św. Jana. Początkowe sylaby wierszy hymnu dały nazwy poszczególnym nutom:

Sylabę si, odpowiadającą dźwiękowi h, której utwór powyższy nie zawiera, wzięto w XVI wieku (Anzelm z Flandrii) z pierwszych liter wyrazów Sancle Joannes, będących zakończeniem strofki hymnu. W wieku XVI I teoretyk wioski G. B. Doni zmienił niewygodne do śpiewania uł na do. Oprócz powyższych sposobów—literowego i sylabowego—zapis u dźwię­ków istniej e zapis nutowy. Jes t to najwyraźniejszy i najdokładniejszy sposób notacji muzycznej. Nuta jest to umowny znak graficzny wyrażający wysokość dźwięku oraz jego wartość czasową. Zapisu nutowego dokonujemy na tzw. systemie pięcioliniowym, zwanym krótko pięciolinią. Linie liczymy od dołu ku górze. Nuty piszemy na liniach, między liniami, nad liniami oraz pod liniami. W razie potrzeby dopisuje się linie dodane górne lub dolne. Linie dodane górne liczymy od dołu ku górze, linie dodane d o l n e — w kierunku odwrotnym: O położeniu nuty mówimy: nuta na pierwszej linii, na drugiej linii, nuta nad pierwszą linią, nuta nad piątą linią, nuta na pierwszej dodanej górnej , nuta na drugiej dodanej dolnej , nuta nad pierwszą, nad drugą dodaną górną, nuta pod pierwszą, pod drugą dodaną dolną itd. Dla instrumentów takich, jak skrzypce, klarnet, trąbka itd. , zapisu dokonujemy na jednej pięciolinii. W miarę potrzeby, gdy do zapisu potrzeba więcej niż jednej pięciolinii (np. dla l o r t e p i a n u — 2 . harfy—2 , o r g a n ó w — 3 , chóru — 2, 3 lub 4, kwartetu smyczkowego — 4, dla orkiestry — zależnie od ilości instrumentów —-kilkanaście i więcej) łączy się pięciolinie wspólną klamrą (akoladą), która może mieć różne kształty
Wymieniony poprzednio szereg dźwięków, oznaczony literami alfabetu czy też sylabami, odnosi się — j a k już powiedzieliśmy — t y l ko do białych klawiszy (a więc nie jest on szeregiem wszystkich kolejnych dźwięków). Szereg ten nazywa się szeregiem podstawowym, czyli diatonieznym. Jeżeli przyjrzymy się tabeli w przykładzie 8, to przekonamy się, że nuty umieszczone w kolejnych miejscach pięciolinii (na liniach i między liniami) reprezentuj ą szereg diatoniczny. Dla zanotowania dźwięków znajdujących się pomiędzy dźwiękami szeregu diatonicznego (na klawiaturze są to czarne klawisze) stosuj e się dodatkowe znaki.

Tekst: F. Wesołowski – Zasady muzyki (1986)

Tagi: , ,